Τα τελευταία χρόνια επιχειρείται η συσπείρωση των παραγωγών σε συλλογικές δομές, γνωστές ως Ομάδες ή Οργανώσεις Παραγωγών μέσω εφαρμογής ποικίλων πολιτικών σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.

Οι όροι Ομάδες Παραγωγών & Οργανώσεις Παραγωγών είναι αρκετά ευρύτεροι από τον όρο του Συνεταιρισμού καθώς περιλαμβάνουν κάθε νομικό πρόσωπο που έχει τη μορφή συλλογικού – πολυμετοχικού σχήματος στο οποίο συμμετέχουν παραγωγοί.

Για ποιους λόγους όμως εφαρμόζονται οι πολιτικές για τη συσπείρωση των αγροτών και ποιες είναι οι απόψεις των Οργανώσεων Παραγωγών για τις διαδικασίες σύστασης και λειτουργίας τους, για τα οφέλη που αποκομίζουν, για τους στόχους τους, για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν; Φως στα ερωτήματα αυτά δίνει πρόσφατη μελέτη της ΕΕ η οποία πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή 226 Οργανώσεων Παραγωγών (ΟΠ) και Ενώσεων Οργανώσεων Παραγωγών (ΕΟΠ) από 20 Κράτη Μέλη (ΚΜ) της ΕΕ που δραστηριοποιούνται στους τομείς του ελαιολάδου, του βόειου κρέατος και των αροτραίων καλλιεργειών.

Η σύνοψη των αποτελεσμάτων της έρευνας παρουσιάζεται στο www.omadesparagogon.gr, ένας δικτυακός τόπος στον οποίο παρουσιάζονται θέματα που αφορούν αποκλειστικά συλλογικά σχήματα του αγροτικού τομέα.

Οι κυριότεροι λόγοι, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας, για τους οποίους οι παραγωγοί αποφασίζουν να συστήσουν ένα συλλογικό σχήμα είναι

• η βελτίωση της πρόσβασης τους στην αγορά λόγω μεγαλύτερου όγκου παραγωγής.
• η αύξηση της διαπραγματευτικής τους δύναμης έναντι των επόμενων κρίκων της αλυσίδας εφοδιασμού.
• η μείωση του κόστους παραγωγής.
• η αύξηση της διαπραγματευτικής τους δύναμης έναντι των προμηθευτών.

Οι συνηθέστεροι στόχοι που θέτουν οι Οργανώσεις Παραγωγών είναι η βελτίωση της ποιότητας της παραγωγής, η συγκέντρωση της παραγωγής και η τοποθέτηση των προϊόντων τους στις αγορές.

Στην προσπάθεια τους να επιτύχουν τους στόχους τους οι Οργανώσεις αντιμετωπίζουν ποικίλες δυσκολίες όπως

• η μικρή διαπραγματευτική δύναμη που έχουν έναντι αγοραστών και προμηθευτών
• η περιορισμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση
• η ανομοιογενής παραγωγή των μελών (σε όρους ποιοτικών προδιαγραφών)
• τα διαφοροποιημένα ενδιαφέροντα των μελών
• ο διαφορετικός βαθμός δέσμευσης των μελών στην επίτευξη των στόχων της ΟΠ
• η έλλειψη ενδιαφέροντος για συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων
• η απουσία κατάλληλα καταρτισμένων και έμπειρων managers

Η μεγαλύτερη όμως πρόκληση που αντιμετωπίζουν τα συλλογικά σχήματα είναι να ξεπεραστούν οι φόβοι, οι προβληματισμοί και οι ανησυχίες που έχει ο κάθε μεμονωμένος παραγωγός και σχετίζονται με την επιχειρηματική του αυτονομία. Ως μέλος μιας Οργάνωσης Παραγωγών (που λειτουργεί συντονισμένα και με σαφείς κανόνες και στόχους), ο κάθε παραγωγός θα κληθεί να υιοθετήσει ή να προσαρμόσει πρακτικές που εφαρμόζει για να εξυπηρετηθεί ο κοινός σκοπός. Αυτοί οι φόβοι των παραγωγών συνδέονται πολλές φορές με τη χαμηλή εκτίμηση που έχουν οι παραγωγοί σε συλλογικά σχήματα ιδιαίτερα σε περιοχές όπου κατά το παρελθόν υπήρξε έντονη κρατική παρεμβατικότητα στη λειτουργία συλλογικών σχημάτων.

Αν και οι προκλήσεις και οι δυσκολίες είναι σημαντικές φαίνεται ότι μέσω της εφαρμογής σωστά σχεδιασμένων πολιτικών μπορούν σταδιακά να καμφθούν. Η λειτουργία σε ευρωπαϊκό επίπεδο περίπου 42.000 συλλογικών σχημάτων παραγωγών τα οποία δραστηριοποιούνται σε όλους τους κλάδους της πρωτογενούς παραγωγής (οπωροκηπευτικά, σιτηρά, γάλα, ελαιόλαδο, βόειο κρέας κλπ) αποτελεί μια σαφή ένδειξη προς την κατεύθυνση αυτή.

Πηγή: www.omadesparagogon.gr